سواحل مکران

حضرت آیت الله خامنه‌ای (مدظله العالی) رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجرای بند یک اصل یکصد و دهم قانون اساسی و پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام در آبان ماه ۱۴۰۲ سیاست های کلی «توسعه دریا محور» را برای اقدام ابلاغ کردند. با بررسی اهمیت سیاست‌های کلی «توسعه دریا محور» و ظرفیت های بالقوه دریایی کشور و تاثیر آن بر اقتصاد و توسعه همه جانبه کشور در سال های گذشته مورد اشاره مسئولان جمهوری اسلامی ایران قرار داشته و رد پای آن را میتوان به صراحت در سیاست‌های کلی برنامه‌های ششم و هفتم توسعه کشور، سند ملی آمایش سرزمین و سیاست های «توسعه دریا محور» مشاهده کرد. دریاها و اقیانوس‌ها محور شکل گیری تمدن‌های دریایی بزرگ بشری بوده‌اند و البته توسعه دریا محور و اقتصاد دریا یک مسئله مهم و چالشی برای اقتصاد و توسعه کشورهاست و به عنوان اقتصاد آبی یا blue Economy نیز ساخته می‌شود. اقتصاد دریا محور مواردی چون حمل و نقل دریایی، گردشگری دریایی، انرژی تجدید ناپذیر، آبزی پروری و شیلات، بیوتکنولوژی دریایی، زیست هواشناسی و معدن کاری دریایی نیز شامل می‌شود.

یک فصل در برنامه هفتم به موضوع اقتصاد دریا محور اختصاص یافته است. در موضوع اقتصاد دریا محور اولویت به بنادر جنوبی و جزایر اختصاص دارد. بخشی از آن مربوط به ترانزیت و بخش دیگر به حوزه شیلات مربوط است که شمال کشور را هم شامل می‌شود. طبق برنامه هفتم مقرر شده، جمعیت ساحلی ۸ درصد جمعیت کشور را شامل شود حتی در حوزه گردشگری دریایی آمده است که شورای خاص گردشگری دریایی در استان ها تشکیل شود که این نیز حرکت بزرگی است و در بخش های مختلف توسعه برنامه هفتم بخش زیادی مربوط به استان های ساحلی است. بی شک، بدون تحقیق و نوآوری نمیتوان از توسعه و پیشرفت سخن گفت!!! سرمایه گذاری در تحقیقات علمی، فناوری و نوآوری برای درک بهتر اکوسیستم های دریایی، توسعه شیوه های مدیریت منابع پایدار و حمایت از بخش های اقتصاد آبی از جمله اهداف این باید باشد و از مزایای تحقق و نوآوری می‌توان به بهبود کیفیت زندگی، حل مشکلات نظیر تغییر اقلیم، محیط زیست و فقر در کنار ایجاد فرصت‌های اقتصادی باید در نظر گرفت.

در سال های اخیر، توسعه مناطق ساحلی با نوعی بی نظمی مواجه شده است به گونه‌ای که در سواحل مکران چندین نهاد از جمله شورای آمایش سرزمین، سازمان توسعه سواحل مکران، نماینده رئیس جمهور در مناطق آزاد یک سردرگمی و ترک فعل مدیریت کاری تبدیل شده است. توسعه پایدار سواحل مکران به عنوان یک مطالبه جامعه محلی تبدیل شده است و اعتماد جوامع محلی منطقه رو به افول بوده که نیازمند احیا و زنده نگری اعتماد مردم به توسعه سواحل مکران و رونق کسب و کار آنهاست. پیشنهاد می‌گردد دولت چهاردهم دولت وفاق ملی در مدیریت های برنامه های توسعه منطقه و تقویت اختیارات قانونی برای اعمال حاکمیت در نقش نظارت راهبردی و تسهیل گری مدنظر و رفع موانع توسعه از طریق کارکردهای ظرفیت سازی در راستای هماهنگی و همراهی دیگر دستگاه های اجرایی ملی و منطقه ای اقدام نماید تا اثر بخشی در پیشبرد برنامه های توسعه منطقه سواحل مکران برخوردار شود.

توجه به موضوعات و محور های کلیدی «توسعه دریا محور»، توان اکولوژیک در برنامه ریزی های توسعه با توجه به اصول آمایش سرزمین، اقلیم مناطق و نواحی ساحلی و رفع معضلات محیط زیست، توجه به ظرفیت های حمل و نقل دریایی، استفاده از تجربیات جهانی، توجه به منابع انسانی، مشارکت دادن جوامع محلی در تصمیم گیری ها، توجه به تسهیل امور سرمایه گذاری داخل و خارجی و توجه به ظرفیت های گردشگری دریایی از الزامات اساسی در تحقق «توسعه دریا محور» به شمار می آیند.